تحلیل رویکردهای بهینه سازی عملکرد شبکه حمل ونقل جاده ای کشور در صورت وقوع بحران

شبکه های حمل و نقل جاده ای، به عنوان یکی از زیرساخت های اساسی، در اثر وقوع بحران تحت تاثیر قرار گرفته و در صورت خدمت رسانی نامناسب باعث تشدید پیامدهای منفی ناشی از بحران می شوند. این امر لزوم برنامه ریزی و مدیریت بحران در این شبکه ها را مشخص می کند. هدف این پژوهش بررسی این موضوع است که در اثر وقوع بحران، صرف نظر از یافتن علت وقوع، چه آثار و پیامدهایی در شبکه به وقوع پیوسته و چگونه می توان با تحلیل این نتایج، عملکرد شبکه را بهینه نمود. بدین منظور با اتخاذ رویکرد سیستمی سعی می شود که شرایط کل شبکه در نتیج? وقوع برخی سناریوهای محتملِ مربوط به تغییرات عرضه و تقاضای حمل ونقل در صورت وقوع بحران مدل سازی شده و با استفاده از تعریف و توسع? چند شاخص کمّی، آسیب پذیری شبکه تا حد امکان کاهش یافته و قابلیت انطباق سیستم با شرایط جدید (در اثر وقوع بحران) افزایش یافته و در نتیجه عملکرد شبکه بهینه گردد. بازه زمانی انجام این مطالعه پیش از وقوع بحران است اما زمانی مورد مطالعه و تحلیل قرار می گیرد که بحران رخ داده باشد و مرحله انتقالی که آشفتگی در شبکه وجود دارد نیز طی شده است. به طور مشخص، در این پژوهش تاثیرات میان مدت و بلندمدت وقوع بحران، پیش از وقوع آن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که حدود دو درصد از طول راه های شریانی کشور بر دسترسی فیزیکی بخش هایی از شبکه تاثیرگذار بوده، به طوری که در صورت انسداد باعث ایزوله شدن برخی مناطق خواهند شد. همچنین، مشخص شد که نوع شاخص ارزیابی (شاخص تاثیرگذاری کمان، شاخص تاثیرپذیری کمان و شاخص اصلاح شد? استحکام شبکه)، نوع معیار عملکرد (زمان سفر/ مسافت سفر) مورد استفاده در محاسب? شاخص، مقدار تقاضا و مقدار کاهش ظرفیت کمان ها تاثیرات قابل توجهی بر نتایج دارند. علاوه بر این، نتیج? کلیِ قابل توجه این است که تفاوت زیاد و معنی داری بین نتایج حاصل از اولویت بندی اهمیت کمان ها صرفاًً بر اساس عملکرد شبکه در حالت عادی (در نظر نگرفتن هیچ سناریویی برای وقوع بحران) با استفاده از معیاری مانند v/c و اولویت بندی با استفاده از اعمال سناریوی بحران وجود خواهد داشت. این در حالی است که شاید در نگاه اول، کمان هایی که دارای بیشترین تراکم هستند حساس تر از سایر کمان ها به نظر بیایند. این امر به دلیل عدم توانایی شناسایی کمان های مهم در شرایط طبیعی شبکه بوده و لزوم برنامه ریزی برای بحران با در نظر گرفتن سناریویی برای وقوع آن (و نه بر اساس عملکرد شبکه در حالت عادی) را به خوبی مشخص می کند.